Staatssecretaris Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid heeft t.b.v. het AO Vreemdelingen- en Asielbeleid van 7 november een maatregelentabel naar de Kamer gestuurd, met een overzicht van de opvolging van de aanbevelingen uit het onafhankelijke onderzoek naar de leefomstandigheden van kinderen in azc’s, in opdracht van de Werkgroep Kind in azc en het COA.

Op donderdag 31 oktober 2019 heeft de Werkgroep Kind in azc een reactie gestuurd op de maatregelentabel van de staatssecretaris. In deze brief vraagt de Werkgroep de Leden van de vaste Kamercommissie Asiel en Migratie aan om kritisch te kijken naar de maatregelentabel en de staatssecretaris te vragen het stoppen van het verhuizen van kinderen serieus te nemen. De gehele brief kunt u hier vinden.

In het project Time4You maken we ons sterk voor de rechtspositie van meereizende kinderen in de asielprocedure. We bieden kinderen en hun ouders gerichte juridische begeleiding en brengen samen met hen de asielmotieven van de kinderen in kaart. Vervolgens onderzoeken we op welke manier we deze informatie in de asielprocedure kunnen inbrengen. Na het eerste jaar vonden we het tijd om uit te zoeken wat deze inspanningen tot nog toe hebben opgeleverd. Daarom zijn we deze zomer gestart met een onderzoek.

Asielmotieven in kaart

In dit onderzoek brengen wij in kaart welke vluchtredenen wij voor de deelnemende kinderen hebben geregistreerd. We analyseren en categoriseren deze signalen en bepalen in hoeverre sprake is van een zelfstandig asielmotief”, legt Evelien Flikweert uit, stagiaire op het Landelijk Bureau van VluchtelingenWerk. “Bij zelfstandige asielmotieven gaat het onder andere om een risico op besnijdenis, rekrutering in de gewapende strijd of gedwongen uithuwelijking”, vult Dominique Ouwerkerk aan, ook stagiaire op het Landelijk Bureau. Inmiddels zijn van de eerste 230 kinderen de asielmotieven in kaart gebracht en de resultaten zijn veelbelovend. “Wat mij zelf vooral opvalt is dat er meer zelfstandige asielmotieven bij deze kinderen zijn dan ik verwacht had. Tijdens mijn studie heb ik eigenlijk weinig tot niet stil gestaan bij de rol van kinderen in de asielprocedure, maar ik zie aan de resultaten dat deze rol groter is dan ik verwacht had”, vertelt Evelien.

Stem aan kinderen geven

Na de analyse van onze eigen signaleringen bepalen we aan de hand van een dossieranalyse of en op welke manier de vluchtredenen in de asielprocedure tot uiting komen. “Daarbij zien we nog steeds dat het vaak voorkomt dat kinderen tijdens de asielprocedure naar de achtergrond verdwijnen, terwijl de resultaten van ons onderzoek juist uitwijzen dat het belangrijk is om naar hun verhalen te luisteren”, stelt Dominique. “Daarom vind ik dit onderzoek ook zo belangrijk”, vult Evelien aan. “Met dit onderzoek kunnen wij een stem geven aan kinderen die soms niet gehoord worden”.

Vervolg

De komende maanden zetten we dit onderzoek door en werken we toe naar een expertmeeting in 2020. Tijdens deze bijeenkomst zullen wij de eindresultaten presenteren aan partijen die betrokken zijn bij de asielprocedure. Daarbij zullen we onder andere terugkijken naar de aanbevelingen die twee jaar geleden zijn opgesteld tijdens een soortgelijk expertmeeting met als doel de rechtspositie van meereizende kinderen te verbeteren. “Met ons onderzoek kunnen we ook de status van deze aanbevelingen monitoren, welke acties nog ondernomen moeten worden en welke acties wellicht al resultaat hebben opgeleverd”, vertelt Evelien. Op basis van onze conclusies willen we gezamenlijk vervolgstappen bepalen, zodat alle betrokkenen zich na de expertmeeting nog sterker maken voor meereizende kinderen.

De gehele nieuwsbrief vluchtelingkinderen van VluchtelingWerk Nederland is hier te vinden.

JOP is de Jong Protestantse afdeling die zich bezighoudt met het jeugdwerk van Kerk in Actie. JOP is er voor álle kinderen in Nederland.

Op de website van JOP staan een paar inspirerende en kant en klare programma’s om kinderen en jongeren in Nederland beter te betrekken bij leeftijdsgenoten die in azc’s wonen. Zo kunnen ze over elkaar leren en meer betrokken raken in elkaars levens.

Muzikale uitwisseling met gevluchte kinderen :

Een voorbeeld van wat JOP kan betekenen voor kinderen in asielzoekerscentra: in Tuindorp (Utrecht) heeft er een muzikale uitwisseling tussen de (kerkelijke) jongerengroep en jongeren van het azc plaatsgevonden. Dit alles was in samenwerking met De Vrolijkheid. Lees hier meer.

Leven in een azc:

Voor kinderen op reguliere basisscholen is er een kennismakingsprogramma beschikbaar waarbij ze kunnen leren over hoe het is om te leven in een azc. Er wordt hierbij gebruik van media en ze schrijven ook een brief aan de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid.

Iedereen mag zich welkom heten op de website van JOP!

Bekijk ook de vernieuwde actiepagina van Kerk in Actie over kinderen in azc’s.

Kamerlid Lisa Westerveld van GroenLinks heeft op 7 juni schriftelijk Kamervragen gesteld aan de Minister van voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Arie Slob, over onderwijs en leerlingenvervoer aan vluchtelingenkinderen. Het antwoord van de Minister op deze vragen lees je hier.

De Werkgroep Kind in azc is blij te lezen dat de minister met het COA en VNG in gesprek gaat over de toegang tot voorschoolse educatie van peuters in de asielopvang en dat er onderzoek zal worden gedaan naar het aanbod hiervan.

Het is namelijk een van de aanbevelingen uit ons onderzoek ‘Leefomstandigheden van kinderen in asielzoekerscentra en gezinslocaties‘ uit 2018 om de toegang tot onderwijs te verbeteren en de doorstroom tot regulier onderwijs te bespoedigen. Het organiseren van voorschoolse opvang is hierbij van groot belang, omdat kinderen in de asielopvang hiermee hun taalachterstand kunnen wegwerken.

Maar de verhuizingen bemoeilijken voortdurend de schoolloopbaan van deze kinderen. En naast de overgang van scholen die ze al meemaken (zoals van azc-school naar reguliere school bijvoorbeeld) is er nu ook een extra verhuizing van pre-pol naar pol locatie bijgekomen.

Signalen die de Werkgroep Kind in azc heeft ontvangen over het ontbreken van passend leerlingenvervoer vanaf het azc naar school belemmert kinderen ook om naar school te gaan. Niet alle scholen liggen op fietsafstand van een azc.

Het is verontrustend dat er door het Ministerie niet wordt bijgehouden hoeveel kinderen in de asielopvang niet naar school gaan.

Daarom vraagt de Werkgroep Kind in azc zich af of de toegang tot onderwijs in alle asielopvang locaties voldoende is. Nu de scholen weer begonnen zijn roepen wij daarom op om signalen hierover aan ons te melden!

Wist u dat het de wettelijke taak is van de Gemeenten om voorschoolse opvang te creëren voor peuters met een (risico op een) taalachterstand? Gemeenten bepalen zelf welke kinderen in aanmerking komen, maar officieel vallen kinderen in de asielopvang ook onder deze doelgroep. Ben je contactpersoon kind bij het COA? Neem hier dan contact over op met de desbetreffende gemeente!

Meer weten? Lees hier verder over het recht op onderwijs voor kinderen in de asielopvang, een artikel van Defence for Children.

Op 7 juli ontving Sinan Can de ‘Van Praagprijs’. Deze oeuvreprijs reikt het Humanistisch Verbond elke twee jaar uit aan iemand die de samenleving op ‘onorthodoxe en vernieuwende wijze’ medemenselijker maakt. Maar Sinan Can mocht ook zelf een prijs uitreiken: de aanmoedigingsprijs.

Deze wilde hij graag geven aan de ongeveer 600 kinderen die onder het laatste Kinderpardon vallen. Liefst zou hij ze allemaal op het podium vragen, een knuffel geven en een geldbedrag willen toestoppen. Maar wie zijn dat allemaal? Waar vinden we ze? Dat was niet te doen, al hadden we het graag gewild.

Sinan Can wil met deze prijs de kinderen aanmoedigen omdat “zij hier nu eindelijk in alle rust een toekomst kunnen opbouwen en hun potentieel kunnen ontwikkelen.”

Daarom nam Nemr -een 9 jarige jongen van Iraakse afkomst, geboren in een azc in Nederland, en inmiddels het gezicht van deze groep kinderen geworden- samen met Stichting de Vrolijkheid deze ‘Aanmoedigingsprijs’ in ontvangst voor alle kinderen die onder het laatste Kinderpardon vallen. Een prachtig gebaar naar alle kinderen, jongeren, medewerkers, vrijwilligers en kunstenaars die wekelijks in het azc samen aan mooie projecten werken!

Meer lezen over deze prijs? Lees hier meer: Mag Het Licht Aan Festival en de Gelderlander .

Op 11 maart vond de Pharos conferentie ‘Het welbevinden van vluchtelingenjeugd in Nederland en Europa: Geen nieuws, goed nieuws?’ plaats.

Tijdens deze conferentie werd onder andere besproken welke instanties verantwoordelijk zijn voor het welbevinden van gevluchte kinderen, en hoe zij zich kunnen inzetten om het beste in de kinderen naar boven te halen.

Omdat zoveel verschillende instanties zich met dit onderwerp bezighouden (denk aan school, wijkteams van de gemeenten, huisartsen en artsen voor de medische zorg, COA en ngo’s) , heeft ieder zijn eigen aanpak.

Daarom is het goed geweest dat tijdens deze conferentie kennis en ervaringen zijn uitgewisseld over hoe dit gezamenlijk als professionals kan worden aangepakt. Het zijn tenslotte kinderen die in ongewone situaties terecht zijn gekomen, en als zij hulp nodig hebben moet hen hulp kunnen worden geboden.

Naar aanleiding van deze conferentie is een artikel geschreven waarin staat samengevat wat er op deze dag ter sprake is gekomen.

U leest het artikel hier.

In het programma Taarten van Abel heeft Asma, wonend in asielzoekerscentrum Sint Annaparochie, een prachtige taart gebakken voor woonbegeleider en kind contactpersoon Mounssif Najde (34) van het COA om hem te bedanken voor alles wat hij voor kinderen organiseert op het azc.

Asma, een meisje van 11 jaar oud en afkomstig uit Iran, woont al drie jaar in Nederland. Ondertussen heeft zij met haar familie (ouders en broertje) op al 8 verschillende locaties gewoond: Ter Apel, Budel Cranendonck, Tilburg, Loon op Zand, Rotterdam, Gilze-Rijen, Burgum en nu Sint-Annaparochie.

Op azc locatie Sint Annaparochie organiseert Mounssif dat er activiteiten op het azc en uitjes voor de kinderen plaatsvinden. Zo zijn er muziek en sportlessen, paardrijlessen, kunstactiviteiten en weerbaarheidstrainingen waar de kinderen aan deel kunnen nemen, zitten de kinderen op zwemles en organiseert Mounssif uitjes naar bijvoorbeeld dierenpark Emmen in de vakanties. Asma: “Hij doet alles voor de kinderen”

Werkgroep Kind in azc is blij te zien dat kind contactpersonen als Mounssif enthousiast en ondernemend zijn om zelf activiteiten voor kinderen op te zetten. Dit zorgt ervoor dat kinderen in asielzoekerscentra zich even niet met de asielprocedure bezig hoeven te houden en zich gewoon kind kunnen voelen.

Niet in elk azc is dit vanzelfsprekend. Daarom bieden organisaties als De Vrolijkheid (kunst en creativiteit), VluchtelingenWerk (voorlichting aan kinderen met Time4You) en de coalitie van War Child, Save the Children en Unicef Nederland (sport, spel & dans met TeamUp) ook activiteiten voor kinderen in asielzoekerscentra aan.

Een uitgebreid interview met Mounssif lees je hier, in VreemdelingenVisie 19, van de Rijksoverheid van 18 april 2019.

Kijk hier de aflevering van Taarten van Abel terug van 7 april.

Staatssecretaris Harbers was uitgenodigd door de Werkgroep Kind in azc. Uit het onderzoek van de werkgroep van vorig jaar is onder andere gebleken dat  op veel azc’s in Nederland te weinig activiteiten voor kinderen worden aangeboden. Dé reden om Harbers uit te nodigen voor een bezoek om met eigen ogen de noodzaak hiervan in te zien.

Extra kwetsbaar

Kinderen in azc’s zijn extra kwetsbaar en verdienen daarom inzet van de overheid. Sport, spel en creativiteit zijn cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen. Ze leren zich uiten, spelen met leeftijdsgenoten en kunnen simpelweg hun zorgen even vergeten. Daarnaast krijgen kinderen meer grip op hun onzekere situatie doordat ze kindvriendelijke informatie ontvangen over o.a. de asielprocedure en leven op een azc.

Welzijn beter door spelen en goede informatie

“Ik ben blij dat ik vandaag gezien heb wat er in de praktijk gebeurt,” zei Harbers tijdens de workshop van Stichting de Vrolijkheid. De Vrolijkheid is een netwerk van kunstenaars en vrijwilligers dat samen met kinderen, jongeren en hun ouders in azc’s kunst, muziek en media maakt.Ze organiseren wekelijks zo’n 100 creatieve workshops in zo’n 27 azc’s in het land.

Ook de TeamUp-sessie waar Harbers bij aanwezig was, werd goed ontvangen. Zij bieden gevluchte kinderen elke week op een vast tijdstip sport- en spelactiviteiten die hen helpen met de verwerking van alles wat ze hebben meegemaakt. Ook het project Time4You kwam tijdens het bezoek aan bod. Vanuit dit project worden wekelijks informatiebijeenkomsten voor en met kinderen in azc ’s georganiseerd. “De juridische begeleiding sluit goed aan bij het huidige beleid om zo vroeg mogelijk in de asielprocedure alles op tafel te krijgen,” aldus Harbers.

Activiteiten in heel Nederland

Vooral voor jongeren is op veel locaties nauwelijks iets te doen. Daarom pleit de Werkgroep Kind in azc ervoor om landelijk meer creatieve en sport- en spelactiviteiten te organiseren. Harbers heeft tijdens zijn bezoek gezegd stappen te willen zetten. “Maar het zal nog wel even duren voordat we ook op andere locaties meer activiteiten voor kinderen kunnen organiseren.”

De workshops werden gevolgd door een ronde-tafel-bijeenkomst waarbij alle leden van de verschillende organisaties spraken over het belang van kind activiteiten, en ook punten als de lange wachttijd en het vele verhuizen van kinderen in de asielprocedure kwamen ter sprake. Daarbij werd ook een kaart gepresenteerd van de kinderactiviteiten in Nederlandse azc’s. Harbers reageerde hierop: “We proberen deze kaart steeds kleuriger te maken. Het staat op mijn wensenlijst. Ik hoop in de komende jaren daar stap voor stap verbeteringen in aan te brengen.”

 “De staatssecretaris heeft nu gezien hoe belangrijk deze activiteiten zijn en wat de positieve impact ervan is op kinderen. Wij houden hem aan zijn uitspraak,” aldus Helen Schuurmans, voorzitter van de Werkgroep Kind in azc.

 Bekijk hier ook het item van Omroep Brabant over het bezoek van Harbers aan azc Grave.

Noodzakelijke verbeteringen

De aanleiding van dit bezoek is het rapport dat vorig jaar juni door de werkgroep Kind in azc is gepresenteerd. Hierin was te lezen dat opgroeien binnen een azc speciale uitdagingen kent. Er is niet op elke locatie genoeg te doen voor kinderen en jongeren. Er is ook weinig privacy: op sommige locaties moet meer dan 90% van de families voorzieningen zoals de keuken en badkamer delen met andere families. Het onderzoek toont ook aan dat er grote verschillen zijn tussen de verschillende locaties als het gaat om toegang tot geestelijke gezondheidszorg.

Het rapport kwam met een groot aantal aanbevelingen waarmee de staatssecretaris de leefomstandigheden van gevluchte kinderen kan verbeteren. Dit is noodzakelijk om de opvang nu eindelijk kindvriendelijk te maken.

Momenteel wonen er in Nederland meer dan 7000 kinderen in azc’s en gezinslocaties (hier worden uitgeprocedeerde gezinnen ondergebracht). Op een aantal locaties worden activiteiten aangeboden zoals die van TeamUp, de Vrolijkheid en VluchtelingenWerk Nederland. De werkgroep vindt het van cruciaal belang dat alle kinderen hetzelfde en het complete aanbod krijgen zodat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen.

Bekijk hier het filmpje van het bezoek. Deze vlog is gemaakt door Shundell van het jongerenpanel van UNICEF.

Het NRC publiceerde op 20 februari het artikel ‘Asielzoekersscholen leveren komende jaren fors in’, dat op 15 maart ter sprake kwam tijdens een Schriftelijk Overleg in de Tweede Kamer. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) wil volgend schooljaar een nieuwe rekenmethode invoeren waardoor scholen die kinderen uit asielzoekerscentra opvangen straks minder geld zullen krijgen.

De Werkgroep Kind in azc maakt zich zorgen, omdat het creëren van financiële onzekerheid de toegang tot basisonderwijs voor kinderen kan beperken. Tevens brengt de werkgroep graag het advies van de Onderwijsraad uit 2017 opnieuw onder de aandacht. In dit advies wordt geconstateerd dat de toegankelijkheid van onderwijs voor vluchtelingenkinderen en de kwaliteit onvoldoende is, en worden een aantal belangrijke aanbevelingen gedaan.

Reden genoeg voor de Werkgroep kind in azc om een brief aan de Vaste Commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap te sturen.

Op 28 december berichtte Trouw in het artikel ‘Gemeenten zijn niet klaar voor hulp aan azc-kinderen’ dat gemeenten vanaf 1 januari 2019 verantwoordelijk zijn geworden voor de jeugdhulp aan kinderen die in asielzoekerscentra wonen, maar dat zij daar nog niet klaar voor zijn. Daardoor komt bijvoorbeeld de traumatherapie of opvoedingsondersteuning voor kwetsbare kinderen in gevaar. Kinderrechtenorganisaties vrezen dat nog niet alle gemeenten hier goed op voorbereid zijn. Tot 1 januari was jeugdhulp nog de verantwoordelijkheid van het COA. 

Tien gemeenten hebben al geëxperimenteerd met de verantwoordelijkheid voor jeugdhulp in het azc en dat beviel goed. Maar volgens Helen Schuurmans (coördinator van de Werkgroep kind in azc) is een belangrijke kanttekening daarbij dat het budget bij die experimenten onbeperkt was, terwijl er in het nieuwe systeem per kind 740 euro wordt uitgetrokken.  Bovendien hebben deze tien gemeenten ook twee jaar de tijd genomen om het een en ander voor elkaar te krijgen.

De werkgroep Kind in azc verwacht startproblemen. Daarom wil de werkgroep vinger aan de pols houden om er zeker van te zijn dat de jeugdzorg voor kwetsbare kinderen in azc’s goed verloopt.

Uit onderzoek van de werkgroep ‘Leefomstandigheden van kinderen in azc’s’ van afgelopen jaar is gebleken dat de toegang tot (geestelijke) gezondheidszorg voor kinderen op azc’s voorheen niet in orde was. De werkgroep ziet de overgang naar gemeenten als een kans om het beter te doen, maar het zou ook wisselend kunnen zijn.  Hierbij doet de Werkgroep dan ook een oproep om zowel positieve voorbeelden als verontrustende voorbeelden aan ons te melden.  

Voor meer informatie over de overgang van jeugdhulp naar de gemeenten zie het project Jeugdhulp aan asielzoekerskinderen.